Weer

Het KMI geeft, indien aan de criteria ervoor voldaan wordt, meerdere malen per dag algemene waarschuwingen uit voor gevaarlijke wind, regen, onweer, gladheid, mist, stormtij, koude en hitte. De waarschuwingen gelden per Belgische provincie en voor een bepaalde tijdsspanne, volgens deze algemene principes:

Het verwachte weertype geeft geen aanleiding voor het uitgeven van een waarschuwing.

Code geel kan maximaal 48 uur voordat (en soms korter, afhankelijk van de onzekerheid) het weerfenomeen optreedt, worden uitgegeven. De zekerheid is minstens 65 procent dat aan de criteria voldaan wordt.

Code oranje kan maximaal 24 uur van tevoren (en soms korter, afhankelijk van de onzekerheid) worden uitgegeven als er minstens 65% kans is dat aan de criteria ervoor wordt voldaan. Wees voorbereid en en volg de raadgevingen van de bevoegde overheid op.

Code rood wordt op zijn vroegst 12 uur vooraf (en soms korter, afhankelijk van de onzekerheid) uitgegeven als er minstens 65% kans is dat aan de criteria ervoor voldaan is. Onderneem actie om uzelf, anderen en indien mogelijk uw bezittingen in veiligheid te brengen en en volg de raadgevingen van de overheid strikt op.

We hanteren volgende definities, die bij benadering gelden:
“zeer lokaal” betekent een gebied van minder dan een kwart van een provincie
“lokaal” houdt een gebied in tussen een kwart en de helft van een provincie
“verspreid” wil zeggen dat het over minstens de helft van een provincie gaat.

De verwachte kans op het bereiken van de drempelwaarden moet dus minstens 65% zijn over een gebied dat minstens een kwart van een provincie bedekt en bepaalt de overeenstemmende kleurcode. Indien de kans lager ingeschat wordt over minstens zo’n gebied, of minstens 65% is over een kleiner gebied, wordt een lagere kleurcode gegeven (rood->oranje, oranje->geel, geel->groen). In de praktijk zal het KMI dus vaak een lagere code geven 48/24u voorafgaand aan het fenomeen dan 24/12u vooraf.

Bij gladheid hanteren we volgende definities:

Ijzel: aanvriezende regen of aanvriezende natte sneeuw
Rijmplekken: rijm of vocht dat aanvriest aan het wegdek, maar zonder dat het wegdek nat is door een bui van regen of natte sneeuw die eerder viel op een dan nog niet bevroren wegdek.
Ijsplekken: natte weggedeelten of sneeuwresten die later bevriezen door afkoeling. Eerst kan er een bui van regen of natte sneeuw vallen op een dan nog niet bevroren wegdek, dat vervolgens bevriest door afkoeling.

Enkele fenomenen zijn soms zeer lokaal en daardoor nauwelijks correct in te schatten. Daarom zijn ze niet bepalend voor de keuze van de kleurcode van de waarschuwing.

Met betrekking tot de hitte en koude-waarschuwingen wordt erop gewezen dat naast de koudegolf en hittegolf, die over een langere periode van minstens 5 dagen gaan, ook kan gewaarschuwd worden voor een intense, maar kortdurende koude- of hitte periode, waar de criteria per dag worden getoetst. 

Het KMI geeft ook een waarschuwing voor CO-intoxicatie uit (zonder kleurcode) wanneer de weersomstandigheden (een grote temperatuurinversie bij kalm weer) een normale afvoer van verbrandingsgassen van verwarmingsinstallaties belemmeren. Dit hangt uiteraard af van onder meer het verbrandingstoestel zelf en de ruimte waarin het zich bevindt.

Vaak zal een eerste waarschuwing voor een groter gebied gelden omwille van de onzekerheid. Naarmate het risico dichterbij komt, kan er meer regionaal gewerkt worden indien er meer zekerheid is dat het evenement zich in een beperkter gebied zal voordoen.

Vanaf code oranje worden, bij gladheid door ijzel en sneeuw of onweer, (dit zijn fenomenen die snel kunnen veranderen van plaats tot plaats), ook uurlijkse, meer regionaal gedetailleerde speciale bulletins gemaakt, tot code oranje wordt opgeheven of als er gedurende een langere tijd binnen een tijdsinterval waarin een oranje waarschuwing van kracht is, tijdelijk minder risico is.

Het KMI kan, vooral bij randgevallen, afwijken van de bij de criteria behorende kleurcode en zal in dat geval dit in de begeleidende tekst verantwoorden. Het tijdstip van het fenomeen kan daartoe bepalend zijn (weekend, druk verkeer, onzekerheid in de verwachting, de grootte van het gebied waar risico’s worden verwacht,…)

Mbt onweders is het vaak onmogelijk om bijvoorbeeld het aantal blikseminslagen en de ermee gekoppelde bliksemschade of de snelheid van de vaak zeer plaatselijke rukwinden te voorspellen. Daarom zijn er geen precieze waarschuwingsdrempels opgemaakt voor deze grootheden bij onweer en worden de criteria voor de wind vooral toegepast op windpieken die niet hoofdzakelijk door onweer veroorzaakt worden, maar wel bijvoorbeeld door grootschaligere stormen.

Mbt sneeuw geven we de verwachte accumulatie van sneeuw die voldoende water bevat. Droge sneeuw die veel lucht bevat kan (plaatselijk) een grotere accumulatie geven, maar dat is vaak moeilijk voorspelbaar.

Er wordt op gewezen dat sommige weersituaties op de grens tussen 2 kleurcodes kunnen zitten en dat andere factoren kunnen meespelen om de keuze te maken, zoals impact op de maatschappij zoals bijvoorbeeld piekuren in het verkeer of het reeds bestaan van een probleemsituatie (reeds verspreide grote wateroverlast, verkeersinfarct,…). De weerkamer zal dan de keuze voor de kleurcode motiveren in de begeleidende tekst.

Hoewel er dikwijls een verband is tussen zwaar weer en schade of overlast, merken we op dat het KMI het weer voorspelt, niet de aard en de omvang van de overlast of de schade, die soms ook het gevolg is van plaatselijke factoren waar we geen weet van hebben of die niet tot ons kennisdomein of tot onze federale bevoegdheid behoren (bvb de lokale waterhuishouding bij veel regen die mee bepaalt of het tot wateroverlast komt, de toestand van gebouwen mbt hun gedrag bij hevige wind of blikseminslagen, of er al dan niet gestrooid is op bepaalde wegen, fiets- of voetpaden,…).

De impact kan vaak ook per groep of persoon anders ervaren worden (festivals, open-lucht evenementen,…), per sector of per bedrijf.

We leggen hierna de drempelwaarden (in een overzichtelijke tabel) en de niet-limitatieve risico’s voor de diverse kleurcodes uit, per type waarschuwing, maar we benadrukken dat de hoofdtekst, opgemaakt door de weerkamer, steeds het belangrijkste is.