Elk jaar op 9 mei vieren we de vrede en eenheid in Europa. In 1950 werd de Schumanverklaring voorgesteld door Robert Schuman, waarmee de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) een feit werd. België was een van de stichtende leden. Deze gemeenschap vormt de basis van wat vandaag de Europese Unie is. Op deze 9 mei 2025 vieren we 75 jaar samenwerking. Ter gelegenheid daarvan zetten we twee Europese projecten in de kijker waar het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI) aan meewerkt, met als doel de weers- en klimaatvoorspellingen in Europa te verbeteren.
EURO-CORDEX: een nauwe Europese samenwerking voor betere lokale klimaatprojecties
Het KMI coördineert en produceert gedetailleerde klimaatprojecties voor België in het kader van het CORDEX.be II-project. Dit werk maakt deel uit van een bredere Europese inspanning, EURO-CORDEX genaamd, waarbij onderzoeksteams uit verschillende landen samenwerken om beter te begrijpen hoe het Europese klimaat in de toekomst zou kunnen evolueren. Elk wetenschappelijk team voert simulaties uit met behulp van zijn eigen regionale klimaatmodellen en werkt samen aan het verbeteren van de resultaten. Zo verkrijgen we nauwkeurigere informatie over de lokale klimaatomstandigheden. Deze verbeterde projecties helpen gemeenschappen en beleidsmakers zich beter voor te bereiden op de klimaatverandering en weloverwogen beslissingen te nemen.
KMI-klimaatvoorspeller Bert Van Schaeybroeck legt uit: "Wij dragen bij door ons regionaal klimaatmodel ALARO te gebruiken om het toekomstige klimaat in Europa te simuleren, en door nauw samen te werken met andere teams om de resultaten te vergelijken en te verbeteren."
Machine Learning: AI-gebaseerde weersmodellen trainen en uitvoeren
Het pilootproject "Machine Learning" is een Europese samenwerking tussen verschillende nationale meteorologische instituten, onder leiding van het Europees Centrum voor Weersvoorspellingen op Middellange Termijn (ECMWF).
Het wetenschappelijke doel van het project is om verschillende AI-architecturen te ontwikkelen en te bestuderen, en vervolgens AI-modellen te trainen en toe te passen voor weersvoorspellingen met hoge resolutie.
Een belangrijk deel van het werk, waaraan het KMI actief bijdraagt, bestaat uit de ontwikkeling van anemoi: een in Python geschreven computercode die speciaal werd ontwikkeld om AI-gebaseerde weersmodellen te trainen en uit te voeren.
KMI-onderzoeker Michiel Van Ginderachter legt uit: "Ons einddoel is een AI-model te ontwikkelen dat een regionale zone bestrijkt – met name België – met een resolutie die vergelijkbaar is met die van onze huidige fysische modellen (~1 km), en dat tegelijk een inschatting geeft van de onzekerheid in de voorspellingen. We hebben inmiddels een eerste model getraind dat heel Europa dekt met een tussentijdse resolutie van 5 km.
Dit model is getraind op basis van een dataset met ongeveer 40 jaar aan gegevens, geleverd door de Copernicus Climate Change Service. De volgende stap is om de resolutie op te voeren tot 1 km, met behulp van een dataset ontwikkeld door het KMI. Die combineert observaties met voorspellingen van AROME, een kleinschalig numeriek weermodel."
