2006-2010

Klimatologische overzichten van 2006 tot 2010

Zoals voorgaande jaren werd het jaar 2009 gekenmerkt door een belangrijke hoge temperatuur te Ukkel[1] (zie fig.1) in vergelijking met de gemiddelde temperatuur waargenomen sinds 1833 in de Brusselse regio. Dit is het 11e warmste jaar te Ukkel sinds 1901. Dit jaar bereikte de gemiddelde temperatuur 11,0°C, hetzij 1,3°C boven de normale waarde van de 20ste eeuw (9,7°C). Een dergelijke afwijking wordt als « zéér abnormaal » geklasseerd (zie tabel 1 voor de abnormaliteitgraden).

 

 [1] In deze tekst hebben alle waarden betrekking op het hoofdstation van Ukkel tenzij anders vermeld.

Figuur 1. Gemiddelde jaartemperatuur (in °C) te Brussel-Ukkel, van 1833 tot 2009

Figuur 1. Gemiddelde jaartemperatuur (in °C) te Brussel-Ukkel, van 1833 tot 2009

In 2009 kunnen de waarden van de parameters neerslaghoeveelheid, aantal neerslagdagen en dagen met onweer als « normaal » worden gekwalificeerd (zie tabel 2). Met 763,6 mm was het neerslagtotaal iets lager dan normaal (804,8 mm), doch nog steeds “normaal” te noemen. De zonneschijnduur daarentegen bedroeg 1699 h en vertoont een “abnormale” toename tegenover de normale waarde van 1572 h. Enkel de relatieve luchtvochtigheid en de gemiddelde windsnelheid waren “zéér abnormaal” laag. De gemiddelde relatieve vochtigheid bedroeg 77% (normaal 81%) en de gemiddelde windsnelheid bedroeg 3,4 m/s (3,7 m/s)

Tabel 1. Definitie van de abnormaliteitgraad van een klimatologische parameter, uitgedrukt in gemiddelde terugkeerperioden.

 

AfkortingGraad van abnormaliteitFenomeen bereikt of overtroffen gemiddeld één keer om de
nnormaal-
aabnormaal6 jaar
zazéér abnormaal10 jaar
uuitzonderlijk30 jaar
zuzéér uitzonderlijk100 jaar

Tabel 2. Waarden van het jaar 2009 en normale waarden voor verschillende meteorologische parameters te Ukkel. De kolom << statistische karakteristieken >> geeft de graad van abnormaliteit aan van de parameter in 2009 uitgedrukt in gemiddelde terugkeerperiodes (zie tabel 1).

Parameter2009NormalenStatistische
karakteristieken
Luchtdruk (herleid tot zeeniveau) (hPa)1014,51015,7a-
Gemiddelde windsnelheid (m/s)3,43,7za-
Zonneschijnduur (h)*16691572a+
Gemiddelde temperatuur (°C)11,09,7za+
Gemiddelde maximumtemperatuur (°C)15,013,8za+
Gemiddelde minimumtemperatuur (°C)7,16,7n
Absolute maximumtemperatuur (°C)33,431,7n
Absolute minimumtemperatuur (°C)-12,8-8,9a-
Aantal vorstdagen (min < 0°C)4747n
Aantal winterse dagen (max < 0°C)98n
Aantal zomerse dagen(max >= 25 °C)3625a+
Aantal hittedagen (max >= 30°C)43n
Gemiddelde relatieve luchtvochtigheid (%)7781za-
Gemiddelde dampdruk (hPa)10,110,3n
Neerslagtotaal (mm)763,6804,8n
Aantal dagen met meetbare neerslag (<= 0,1 mm)190207n
Aantal onweersdagen in het land **9594n

De normalen en de statistische karakteristieken werden berekend aan de hand van waarnemingen voor de periode 1901-2000, behalve voor het aantal onweersdagen in het land (referentieperiode 1981- 2007) en voor de uiterste temperaturen (maximalen en minimalen) en de parameters afgeleid van deze temperaturen (absolute waarden en aantal dagen) waar de referentieperiode 1968-2000 is (begin waarnemingen in gesloten hut).

* Vanaf het jaaroverzicht van 2009 worden de waarden voor de zonneschijnduur te Ukkel berekend door gebruik te maken van de metingen van een automatische actinometer. De drempelwaarde voor het registreren van de zonneschijnduur wordt vastgelegd op 120 W/m2.

** Vanaf het jaaroverzicht van 2008 wordt de normale waarde van het aantal onweersdagen berekend door gebruik te maken van de metingen van de elektrische activiteit van de atmosfeer. Deze metingen worden uitgevoerd door het SAFIR-systeem.

De winter van 2009 (december 2008, januari 2009 en februari 2009, zie figuur 2) werd gekenmerkt door normale waarden voor de gemiddelde temperatuur, het neerslagtotaal, het aantal neerslagdagen en de zonneschijnduur. Tussen de 5e en de 10e januari kenden we een korte koudeperiode vergezeld met sneeuw. Tijdens deze periode werd te Ukkel vier keer een minimumtemperatuur kleiner dan –10,0°C gemeten, wat sinds 1996 niet meer werd waargenomen. Een ander opmerkelijk feit voor deze winter was het tekort aan zonneschijn geregistreerd te Ukkel in februari. Met 32 h 51 min is deze waarde de tweede laagste geregistreerd te Ukkel sinds 1887; het vorig record dateerde van 2006 met een duur van 30 h 46 min.
Figuur 2. Evolutie van de dagelijkse temperaturen en de neerslaghoeveelheden te Ukkel tijdens de win

Figuur 2. Evolutie van de dagelijkse temperaturen en de neerslaghoeveelheden te Ukkel tijdens de win

De lente van 2009 (van maart tot mei, zie fig. 3) markeerde het begin van een periode van hogere temperaturen die duurde tot december. Vooral de hoge uitzonderlijke temperatuur in april verklaart waarom de gemiddelde temperatuur van de lente zich op de 2de plaats bevindt in de reeks waarnemingen te Ukkel die begon in 1833. De gemiddelde lentetemperatuur voor dit jaar bedroeg 11,2°C. De lente van 2007 blijft recordhouder met een gemiddelde temperatuur van 12,3°C en de derde warmste lente was deze van 1993, juist na deze van dit jaar. De relatieve vochtigheid was zeer abnormaal laag met een seizoensgemiddelde waarde van 72% voor een gemiddelde van 77%.
Figuur 3. Evolutie van de dagelijkse temperaturen en de neerslaghoeveelheden te Ukkel tijdens de len

Figuur 3. Evolutie van de dagelijkse temperaturen en de neerslaghoeveelheden te Ukkel tijdens de len

De zomer van 2009 (juni tot augustus, zie figuur 4) werd ook gekenmerkt door hoge temperaturen, de gemiddelde seizoenswaarde voor deze zomer was zeer abnormaal hoog. De gemiddelde waarden voor de 3 zomermaanden waren afzonderlijk inderdaad hoog maar het was vooral de temperatuur voor de maand augustus die verantwoordelijk was voor de zeer uitzonderlijk hoge waarde van de gemiddelde zomertemperatuur. Van de andere klimatologische parameters was het opnieuw de relatieve vochtigheid die opviel met een zeer abnormale lage waarde (69%), terwijl het seizoensgemiddelde normaal 78% bedraagt. In verschillende regio’s van ons land was het neerslagtotaal van begin augustus tot eind september zeer laag. Te Ukkel werd tijdens deze periode een gecumuleerd totaal gemeten van 63,8 mm, voor een normale waarde van 144,2 mm. Dit gecumuleerd totaal kan beschouwd worden als zeer abnormaal laag.

Figuur 4. Evolutie van de dagelijkse temperaturen en de neerslaghoeveelheden te Ukkel tijdens de zom

Figuur 4. Evolutie van de dagelijkse temperaturen en de neerslaghoeveelheden te Ukkel tijdens de zom

De herfst van 2009 (september tot november, zie figuur 5) was zoals de lente zeer uitzonderlijk warm met een gemiddelde temperatuur van 12,3°C (voor een normale waarde van 10,4°C). Dit was hoofdzakelijk te wijten aan de maand november die zeer zachte temperaturen liet optekenen voor dit seizoen.
Deze herfstwaarde plaatst zich op de tweede positie, tezamen met de herfst van het jaar 2005, in de reeks van warmste herfsten. De warmste herfst blijft deze van 2006 want toen bedroeg de gemiddelde temperatuur 13,9°C, zijnde 1,6°C meer dan dit jaar.
Figuur 5. Evolutie van de dagelijkse temperaturen en de neerslaghoeveelheden te Ukkel tijdens de her

Figuur 5. Evolutie van de dagelijkse temperaturen en de neerslaghoeveelheden te Ukkel tijdens de her

Tenslotte was de laatste maand van ’t jaar normaal gezien vanuit klimatologisch oogpunt. Wel dient een dag met uitzonderlijke harde vorst te worden opgemerkt op 19 december want toen daalde de temperatuur te Ukkel tot onder –10°C (men registreerde –10,9°C als minimum). De laatste keer dat het in december zo hard vroor dateert van 1996 toen –10,4°C werd opgetekend.

Voor Ukkel geven de curven in het roze op de figuren 6 tot 9 respectievelijk de maandelijkse waarden in 2009 weer van de gemiddelde temperatuur, de zonneschijnduur, het neerslagtotaal en het aantal neerslagdagen. De figuren tonen eveneens de normale maandwaarden (curven in het rood), alsook de uiterste maandelijkse waarden waargenomen te Brussel-Ukkel sinds het begin van de meting van elke parameter (1833 voor de temperatuur en de neerslag en 1887 voor de zonneschijnduur).

Figuur 6. Maandelijkse gemiddelde temperatuur te Ukkel (in °C).

Figuur 6. Maandelijkse gemiddelde temperatuur te Ukkel (in °C).

Figuur 7. Maandelijkse zonneschijnduur te Ukkel (in uren).

Figuur 7. Maandelijkse zonneschijnduur te Ukkel (in uren).

Opmerking : Vanaf 2009 werden de waarden voor deze grafiek opgetekend met behulp van een automatische actinometer waarvan de drempelwaarde vast ligt op 120W/m2, waar voorheen de waarden werden verkregen door registratie op papier door een heliograaf.

Figuur 8. Maandelijks neerslagtotaal te Ukkel (in mm).

Figuur 8. Maandelijks neerslagtotaal te Ukkel (in mm).

Figuur 9. Maandelijks aantal neerslagdagen te Ukkel (in dagen).

Figuur 9. Maandelijks aantal neerslagdagen te Ukkel (in dagen).

Als besluit onthouden we dat de temperaturen tijdens 2009, met uitzondering van de winter, over het algemeen hoger lagen dan de normale waarden. In het bijzonder waren de lente en de herfst gekenmerkt door uitzonderlijk hoge gemiddelde temperatuurswaarden. Echter, doordat de gemiddelde jaartemperatuur te Ukkel de 11e hoogste waarde was sinds 1901, moeten we opmerken dat, zoals in 2008, de bereikte waarde dit jaar (11,0°C) zeer dicht ligt bij het gemiddelde van de warmteperiode die we kennen sinds het einde van de jaren 1980 [10,8°C] (cf. fig. 1).

We beëindigen dit overzicht nogmaals, zoals in 2008, met het signaleren dat de gemiddelde jaarlijkse windsnelheid zeer abnormaal lager blijft dan de normale en dat de gemiddelde relatieve luchtvochtigheid eveneens zéér abnormaal laag was.

Cookies opgeslagen