2006-2010
Klimatologische overzichten van 2006 tot 2010
Zoals voorgaande jaren werd het jaar 2009 gekenmerkt door een belangrijke hoge temperatuur te Ukkel[1] (zie fig.1) in vergelijking met de gemiddelde temperatuur waargenomen sinds 1833 in de Brusselse regio. Dit is het 11e warmste jaar te Ukkel sinds 1901. Dit jaar bereikte de gemiddelde temperatuur 11,0°C, hetzij 1,3°C boven de normale waarde van de 20ste eeuw (9,7°C). Een dergelijke afwijking wordt als « zéér abnormaal » geklasseerd (zie tabel 1 voor de abnormaliteitgraden).
[1] In deze tekst hebben alle waarden betrekking op het hoofdstation van Ukkel tenzij anders vermeld.
Tabel 1. Definitie van de abnormaliteitgraad van een klimatologische parameter, uitgedrukt in gemiddelde terugkeerperioden.
Afkorting | Graad van abnormaliteit | Fenomeen bereikt of overtroffen gemiddeld één keer om de |
n | normaal | - |
a | abnormaal | 6 jaar |
za | zéér abnormaal | 10 jaar |
u | uitzonderlijk | 30 jaar |
zu | zéér uitzonderlijk | 100 jaar |
Tabel 2. Waarden van het jaar 2009 en normale waarden voor verschillende meteorologische parameters te Ukkel. De kolom << statistische karakteristieken >> geeft de graad van abnormaliteit aan van de parameter in 2009 uitgedrukt in gemiddelde terugkeerperiodes (zie tabel 1).
Parameter | 2009 | Normalen | Statistische karakteristieken |
---|---|---|---|
Luchtdruk (herleid tot zeeniveau) (hPa) | 1014,5 | 1015,7 | a- |
Gemiddelde windsnelheid (m/s) | 3,4 | 3,7 | za- |
Zonneschijnduur (h)* | 1669 | 1572 | a+ |
Gemiddelde temperatuur (°C) | 11,0 | 9,7 | za+ |
Gemiddelde maximumtemperatuur (°C) | 15,0 | 13,8 | za+ |
Gemiddelde minimumtemperatuur (°C) | 7,1 | 6,7 | n |
Absolute maximumtemperatuur (°C) | 33,4 | 31,7 | n |
Absolute minimumtemperatuur (°C) | -12,8 | -8,9 | a- |
Aantal vorstdagen (min < 0°C) | 47 | 47 | n |
Aantal winterse dagen (max < 0°C) | 9 | 8 | n |
Aantal zomerse dagen(max >= 25 °C) | 36 | 25 | a+ |
Aantal hittedagen (max >= 30°C) | 4 | 3 | n |
Gemiddelde relatieve luchtvochtigheid (%) | 77 | 81 | za- |
Gemiddelde dampdruk (hPa) | 10,1 | 10,3 | n |
Neerslagtotaal (mm) | 763,6 | 804,8 | n |
Aantal dagen met meetbare neerslag (<= 0,1 mm) | 190 | 207 | n |
Aantal onweersdagen in het land ** | 95 | 94 | n |
De normalen en de statistische karakteristieken werden berekend aan de hand van waarnemingen voor de periode 1901-2000, behalve voor het aantal onweersdagen in het land (referentieperiode 1981- 2007) en voor de uiterste temperaturen (maximalen en minimalen) en de parameters afgeleid van deze temperaturen (absolute waarden en aantal dagen) waar de referentieperiode 1968-2000 is (begin waarnemingen in gesloten hut).
* Vanaf het jaaroverzicht van 2009 worden de waarden voor de zonneschijnduur te Ukkel berekend door gebruik te maken van de metingen van een automatische actinometer. De drempelwaarde voor het registreren van de zonneschijnduur wordt vastgelegd op 120 W/m2.
** Vanaf het jaaroverzicht van 2008 wordt de normale waarde van het aantal onweersdagen berekend door gebruik te maken van de metingen van de elektrische activiteit van de atmosfeer. Deze metingen worden uitgevoerd door het SAFIR-systeem.
De zomer van 2009 (juni tot augustus, zie figuur 4) werd ook gekenmerkt door hoge temperaturen, de gemiddelde seizoenswaarde voor deze zomer was zeer abnormaal hoog. De gemiddelde waarden voor de 3 zomermaanden waren afzonderlijk inderdaad hoog maar het was vooral de temperatuur voor de maand augustus die verantwoordelijk was voor de zeer uitzonderlijk hoge waarde van de gemiddelde zomertemperatuur. Van de andere klimatologische parameters was het opnieuw de relatieve vochtigheid die opviel met een zeer abnormale lage waarde (69%), terwijl het seizoensgemiddelde normaal 78% bedraagt. In verschillende regio’s van ons land was het neerslagtotaal van begin augustus tot eind september zeer laag. Te Ukkel werd tijdens deze periode een gecumuleerd totaal gemeten van 63,8 mm, voor een normale waarde van 144,2 mm. Dit gecumuleerd totaal kan beschouwd worden als zeer abnormaal laag.
Tenslotte was de laatste maand van ’t jaar normaal gezien vanuit klimatologisch oogpunt. Wel dient een dag met uitzonderlijke harde vorst te worden opgemerkt op 19 december want toen daalde de temperatuur te Ukkel tot onder –10°C (men registreerde –10,9°C als minimum). De laatste keer dat het in december zo hard vroor dateert van 1996 toen –10,4°C werd opgetekend.
Voor Ukkel geven de curven in het roze op de figuren 6 tot 9 respectievelijk de maandelijkse waarden in 2009 weer van de gemiddelde temperatuur, de zonneschijnduur, het neerslagtotaal en het aantal neerslagdagen. De figuren tonen eveneens de normale maandwaarden (curven in het rood), alsook de uiterste maandelijkse waarden waargenomen te Brussel-Ukkel sinds het begin van de meting van elke parameter (1833 voor de temperatuur en de neerslag en 1887 voor de zonneschijnduur).
Opmerking : Vanaf 2009 werden de waarden voor deze grafiek opgetekend met behulp van een automatische actinometer waarvan de drempelwaarde vast ligt op 120W/m2, waar voorheen de waarden werden verkregen door registratie op papier door een heliograaf.
Als besluit onthouden we dat de temperaturen tijdens 2009, met uitzondering van de winter, over het algemeen hoger lagen dan de normale waarden. In het bijzonder waren de lente en de herfst gekenmerkt door uitzonderlijk hoge gemiddelde temperatuurswaarden. Echter, doordat de gemiddelde jaartemperatuur te Ukkel de 11e hoogste waarde was sinds 1901, moeten we opmerken dat, zoals in 2008, de bereikte waarde dit jaar (11,0°C) zeer dicht ligt bij het gemiddelde van de warmteperiode die we kennen sinds het einde van de jaren 1980 [10,8°C] (cf. fig. 1).
We beëindigen dit overzicht nogmaals, zoals in 2008, met het signaleren dat de gemiddelde jaarlijkse windsnelheid zeer abnormaal lager blijft dan de normale en dat de gemiddelde relatieve luchtvochtigheid eveneens zéér abnormaal laag was.