Klimatologisch overzicht

Klimatologische overzichten van 2024

2024 in cijfers, grafieken en kaarten

2024 : Een eerste klimatologisch overzicht van 2024

	Eenheid	Waarde	Normaal		Record +	Jaar	Record -	Jaar
Gemiddelde temperatuur	°C	11.9	11		12.2	2022	9.2	1996
Gemiddelde maximumtemperatuur	°C	15.4	14.7		16.3	2022	12.8	1996
Gemiddelde minimumtemperatuur	°C	8.5	7.3	++	8.6	2023	5.6	1996
Vorstdagen	d	20	39.4	--	79	1996	8	2014
Winterse dagen	d	4	6.1		26	2010	0	2023
Zomerse dagen	d	27	29.9		61	2018	14	2002
Tropische dagen	d	3	5.3		13	2022	0	2021
Neerslagtotaal	mm	1170.7	837.3	+++	1088.5	2001	650.2	2018
Neerslagdagen	d	209	189.8		224	2000	142	2018
Sneeuwdagen	d	6	17		53	2010	2	2020
Onweersdagen in België	d	101	93.3		120	2012	69	2013
Gemiddelde windsnelheid	m/s	3.4	3.5		3.7	1998	3.3	2017
Zonneschijnduur	uu:mm	1367:34	1603:43	--	2020:11	2003	1283:51	1998
Globale zonnestraling	kWh/m²	917.2	1037.6	--	1171.8	2018	916.8	1998
Relatieve vochtigheid	%	83	77	+++	81	2000	72	2015
Dampdruk	hPa	12	10.4	+++	11.6	2023	9.1	1996
Luchtdruk	hPa	1015.2	1016		1017.9	2015	1013.9	2010

Normaalwaarden gedefinieerd over de periode 1991–2020.
Recordwaarden van 1991-2023.
Indeling opgesteld voor de periode 1991-2024 volgens de volgende definitie:

+++	---	Hoogste/laagste waarde sinds 1991
++	--	Bij de 3 hoogste/laagste waarden sinds 1991
+	-	Bij de 5 hoogste/laagste waarden sinds 1991

	Eenheid	Waarde		Record +	Jaar	Record -	Jaar
Gemiddelde temperatuur	°C	11.9	+	12.2	2022	8.4	1963
Gemiddelde maximumtemperatuur	°C	15.4	+	16.3	2022	11.9	1963
Gemiddelde minimumtemperatuur	°C	8.5	+++	8.6	2023	4.6	1917
Neerslagtotaal	mm	1170.7	+++	1088.5	2001	406.4	1921
Neerslagdagen	d	209		266	1974	142	2018
Zonneschijnduur	uu:mm	1367:34	-	2150:57	1959	1238:37	1981

Recordwaarden van 1901-2023.
Indeling opgesteld voor de periode 1901-2024 volgens de volgende definitie:

+++	---	Bij de 3 hoogste/laagste waarden sinds 1901
++	--	Bij de 5 hoogste/laagste waarden sinds 1901
+	-	Bij de 10 hoogste/laagste waarden sinds 1901

Een eerste klimatologisch overzicht van 2024

ALGEMEEN

Het afgelopen jaar werden er verschillende records verbroken. Een aantal gelden enkel voor de huidige referentieperiode (1991-2020), al sneuvelden er ook absolute records (referentieperiode afhankelijk van de parameter).

Volgens de Wereld Meteorologische Organisatie zal 2024 op planetaire schaal het warmste jaar worden (waarnemingen vanaf de jaren 1860). In Ukkel was 2024 het vijfde warmste jaar sinds het begin van de waarnemingen in 1833.

OVERZICHT VAN DE BELANGRIJKSTE PARAMETERS

Vijfde hoogste gemiddelde temperatuur in Ukkel

In 2024 bedroeg de gemiddelde temperatuur in Ukkel 11,9°C (normaal: 11,0°C). Met deze waarde strandt het afgelopen jaar op een vijfde plaats, samen met 2018, net achter 2014 (12,0°C), 2023 (12,1°C) en de recordjaren 2020 en 2022 (12,2°C) (metingen vanaf 1833).

Op juni na, lag de gemiddelde temperatuur elke maand op of boven zijn normale waarde. In februari bereikten we een nieuw absoluut maandrecord voor deze parameter (metingen vanaf 1833).

Voor de gemiddelde minimumtemperatuur bleef het spannend tot op het einde.

Uiteindelijk strandde 2024 op de tweede plaats (samen met 2014) met een waarde van 8,5°C (normaal: 7,3°C), net achter het absolute record van 2023 (8,6°C).

Enkel in januari en juni lag de gemiddelde minimumtemperatuur onder zijn normale waarde. In februari bereikten we een nieuw absoluut record (metingen vanaf 1892).

De gemiddelde maximumtemperatuur bedroeg 15,4°C (normaal: 14,7°C) en strandde op de achtste plaats, samen met 1989, het warmste jaar van de 20ste eeuw (metingen vanaf 1892).

Enkel in april, juni, juli en november lag deze temperatuur onder de normale waarde. Voor deze parameter werd er geen nieuw absoluut maandrecord bereikt (metingen vanaf 1892).

Enkele opmerkelijke feiten over de temperaturen in Ukkel:

De maand februari was de laatste maand met een absoluut hoogterecord voor de gemiddelde temperatuur dat nog dateerde van voor de huidige referentieperiode (1991-2020) en de op één na laatste maand met een absoluut record voor deze parameter uit de 20ste eeuw. November 1994 is nog steeds de warmste novembermaand sinds 1833.
In februari bedroeg de laagste temperatuur 0,9°C (normaal: -5,0°C). Enkel in 2014 (1,7°C) registreerden we hier een nog hogere ‘laagste minimumtemperatuur’ (metingen vanaf 1892). Het was in alle geval nog maar de tweede keer dat deze waarde boven 0°C bleef.
Opmerkelijk: na februari, telde ook maart geen enkele vorstdag [min<0°C]. Het was nog maar de tweede keer sinds het begin van deze waarnemingen in 1892 dat februari en maart samen geen enkele vorstdag telden. De vorige keer dateerde van 2014.
In mei zorgde de absolute minimumtemperatuur voor een nieuw absoluut record (metingen vanaf 1892). Het werd hier niet kouder dan 7,8°C (normaal: 3,4°C), een ruime verbetering van het vorige record van 2000 (6,6°C).
De gemiddelde minimumtemperatuur van de lente bereikte hier een nieuw absoluut record (metingen vanaf 1892): 8,1°C. Het vorige record van 7,4°C in 2007 werd ruim geklopt. Daarnaast zorgde ook de absolute minimumtemperatuur voor een nieuw absoluut record. Het werd hier niet kouder dan 1,1°C (normaal: -2,5°C). Het vorige record dateerde nog maar van 2014 (0,4°C). Dit was nog maar de tweede lente dat deze waarde boven 0°C bleef.
Zowel in juli als in augustus werd het hier niet kouder dan 10°C. Dit was respectievelijk de 18de keer (eerste keer in 1901) en de 17de keer (eerste keer in 1932) sinds het begin van deze metingen in 1892. In de 20ste eeuw kwam dit respectievelijk 7 keer en 6 keer voor, terwijl we voor de 21ste eeuw nu al aan 11 keer zitten voor zowel juli als augustus.
Tijdens de nacht van 24 op 25 november werd er hier een minimumtemperatuur van 15,2°C gemeten. Daarmee was dit de warmste nacht van de laatste decade van november sinds het begin van de waarnemingen (1952).
Het afgelopen jaar varieerden de temperaturen hier tussen -6,8°C (normaal: -7,9°C) en 34,0°C (normaal: 33,2°C).
Voor het eerst sinds 2021 registreerden we weer winterse dagen [max<0°C]: 4 dagen in totaal (normaal: 6,1 dagen), die allemaal in januari vielen.
Het afgelopen jaar telde weinig vorstdagen [min<0°C] in Ukkel: slechts 20 dagen, net als in 2020 (normaal: 39,4 dagen). Enkel in 2014 (8 dagen), 1974 (16 dagen) en 1988 (19 dagen) waren er dit nog minder (metingen vanaf 1901).

In ons land werd de laagste temperatuur geregistreerd in Elsenborn (Bütgenbach). Op 21 januari daalde de temperatuur er tot -15,5°C. Het hoogste maximum werd op 12 augustus gemeten. In Zele steeg de temperatuur toen tot 36,0°.

Natste jaar ooit voor Ukkel

In het maandoverzicht van september stond volgende tekst:

“Opmerkelijk: 2024 is nog maar 9 maanden ver en toch viel er in Ukkel al meer neerslag dan in een gemiddeld volledig jaar: 941,3 mm tegenover een jaargemiddelde van 837,1 mm. Zelfs indien er de komende drie maanden ‘slechts’ de gemiddelde neerslag valt, zullen we voor 2024 een nieuw absoluut record voor de neerslaghoeveelheid bereiken (huidig record: 1088,5 mm in 2001) (metingen vanaf 1833).”

Op 27 november 2024 was het dan zover. Met de hoeveelheid die er die dag in Ukkel is gevallen, kwamen we uit op een totaal van 1092,9 mm en werd dat vorig jaarrecord overschreden.

Uiteindelijk viel er in Ukkel 1170,7 mm neerslag (normaal: 837,3 mm) en deze jaarlijkse hoeveelheid viel op 209 dagen (normaal: 189,8 dagen).

Met deze neerslaghoeveelheid bereikten we een nieuw absoluut record (metingen vanaf 1833). De top-5 wordt vervolledigd met 2001 (1088,5 mm), 2002 (1077,8 mm), 1965 (1073,9 mm) en 1966 (1055,6 mm).

Opvallend: dit record gaat niet gepaard met een record in het aantal neerslagdagen. Integendeel, met 209 dagen eindigt 2024 ver van het absolute record van 1974 (266 dagen, metingen vanaf 1833). Het totaal van dit jaar ligt bovendien vrij dicht bij de normale waarde (189,8 dagen).

Deze recordhoeveelheid wordt vooral verklaard door het grote aantal dagen met zware regenval (dagtotaal van minstens 20 mm). In 2024 registreerden we zo 11 dagen (normaal: 5,1 dagen). Enkel in 2004 waren er dit nog meer: 12 dagen (metingen vanaf 1991).

Het grootste dagtotaal viel hier op 9 juli en bedroeg 41,8 mm.

Enkele opmerkelijke feiten over de neerslag in Ukkel:

In mei registreerden we hier 23 dagen met neerslag (normaal: 14,7 dagen). Dit is een nieuw record voor de huidige referentieperiode. Het vorige record bedroeg 22 dagen en dateerde van 2007 en 2021.
Tijdens de eerste 12 dagen van juli viel er hier in totaal 87,0 mm (normaal voor deze 12 dagen: 33,5 mm). Deze hoeveelheid zorgde voor een nieuw record voor de huidige referentieperiode voor deze 12 dagen (vorig record: 83,5 mm in 2014) en lag al hoger dan de normale waarde voor de volledige maand: 76,9 mm.
In oktober viel er net iets minder neerslag dan gemiddeld en kwam er een einde aan de reeks van opeenvolgende maanden met meer neerslag dan gemiddeld in Ukkel. Het nieuwe absolute record (metingen vanaf 1833) staat op 12 maanden (periode oktober 2023 – september 2024) en is een duidelijke overschrijding van het vorige record van meer dan een eeuw geleden (maart – oktober 1905).
De herfst van 2024 was reeds het zevende seizoen op een rij met meer neerslag dan gemiddeld. Het is nog maar de tweede keer sinds het begin van de waarnemingen in 1833 dat we een reeks van minstens zeven opeenvolgende te natte seizoenen meemaken. Het record staat momenteel nog op de periode lente 1924 – winter 1926 (8 seizoenen). Afwachten dus wat de winter van 2025 brengt.
De totale neerslaghoeveelheid van de winter en de lente van 2024 samen (595,9 mm) zorgde voor een nieuw absoluut record (metingen vanaf 1833). Het vorige record voor deze zes maanden (557,2 mm), dat al dateerde van 1877, werd ruim verbroken.
Na de natte zomer, zorgden de totale neerslaghoeveelheden van de afgelopen 2 seizoenen (lente en zomer), 3 seizoenen (winter, lente en zomer) en 4 seizoenen (herfst, winter, lente en zomer) telkens voor een nieuw absoluut record (respectievelijk 609,0 mm, 919,7 mm en 1203,4 mm). Vorige records: respectievelijk 607,0 mm in 1965, 841,0 mm in 2021 en 1182,0 mm in 2002 (metingen vanaf 1833/1834).
Na de natte herfst, zorgden de totale neerslaghoeveelheden van de afgelopen 3 seizoenen (lente, zomer en herfst) en 4 seizoenen (winter, lente, zomer en herfst) telkens voor een nieuw absoluut record (respectievelijk 884,9 mm en 1195,6 mm). Vorige records: respectievelijk 851,9 mm in 2001 en 1077,2 mm in 2001 (metingen vanaf 1833/1834).

In de rest van ons land viel er ook meer neerslag dan gemiddeld, maar dat waren geen recordhoeveelheden. De jaarlijkse totalen varieerden tussen 816,6 mm in Wevelgem en 1863,5 mm in Mont-Rigi (Weismes).

In Ukkel konden we maar zes dagen met sneeuwval registreren (normaal: 17 dagen): 4 in januari en 2 in november. De grootste sneeuwdikte werd op 18 en 19 januari gemeten (maximaal 11 cm).

In de rest van ons land bestond de neerslag de afgelopen winter gedurende 25 dagen geheel of gedeeltelijk uit sneeuw. In de Hoge Venen lag er sneeuw van 1 tot en met 9 december (2023) en van 7 tot en met 22 januari (2024). De grootste sneeuwdikte in ons land werd in Mont-Rigi (Weismes) gemeten: 24 cm op 18 januari.

Ondanks de beperkte sneeuwval van deze winter sprong er toch 1 dag uit: op 17 januari werd een groot deel van ons land getroffen door zware sneeuwval, tijdelijk voorafgegaan door aanvriezende regen ten zuiden van de Samber-en-Maasvallei. Gezien de geografische spreiding en de sneeuwdikte, was dit de zwaarste sneeuwval in België sinds 12 maart 2013.

In februari telden we in ons land slechts 3 dagen met neerslag die geheel of gedeeltelijk uit sneeuw bestond. Enkel op de 23ste en de 24ste bleef de sneeuw in de Hoge Venen liggen met een maximale dikte van 1 cm in Mont-Rigi (Weismes). De vorige keer dat er tijdens een maand februari zo weinig sneeuw lag in ons land, dateert al van 1982.

In de lente bestond de neerslag gedurende 12 dagen geheel of gedeeltelijk uit sneeuw, waarvan 2 dagen in maart en 10 in april. De maximale dikte werd in Mont-Rigi (Weismes) gemeten en bedroeg 7 cm op 16 april.

In november en december viel er in ons land op 17 dagen neerslag die geheel of gedeeltelijk uit sneeuw bestond. Lokaal zorgde dit voor een sneeuwdek vanaf 19 tot en met 24 november en op 9, 10, 14, 15 en van 19 tot en met 31 december. De maximale dikte werd in Mont-Rigi (Weismes) gemeten en bedroeg 25 cm op 22 en 23 november.

Opmerkelijk: in Sart-Bernard (Assesse) viel er tijdens de avond van 20 november op korte tijd veel sneeuw. Dit leidde tot een sneeuwlaag van 10 cm op 21 november.

Het afgelopen jaar telden we 101 dagen met onweer in ons land (normaal: 93,3 dagen).

Enkel in september werd er een record verbroken. We registreerden die maand maar liefst 18 onweersdagen in ons land (normaal: 7,5 dagen). Dit is een nieuw absoluut record (metingen vanaf 1928). Het vorige record dateerde van 1990 (17 dagen).

Zeer lage zonneschijnduur

In totaal scheen de zon het afgelopen jaar 1367u 34min (normaal: 1603u 43min) in Ukkel, waardoor dit het derde somberste jaar is voor de huidige referentieperiode (record: 1283u 51min in 1998).

Enkel januari en augustus waren zonniger dan gemiddeld.

Iets lagere gemiddelde windsnelheid

De gemiddelde windsnelheid in Ukkel bedroeg 3,4 m/s (normaal: 3,5 m/s).

Enkel op 2 januari en 22 februari registreerden we in minstens 1 meetpunt van het anemometrische netwerk in ons land een maximale windstoot van minstens 100 km/u (28 m/s). Deze snelheden konden ook lokaal bereikt worden tijdens de onweders.

NOG ENKELE OPVALLENDE FEITEN

Hoewel 2024 een zeer warm jaar was, werden er geen officiële hittegolven geregistreerd. Het vorige jaar zonder hittegolven dateert van 2021.
De grootste dagelijkse neerslaghoeveelheid in ons land werd gemeten op 9 oktober. Die dag viel er 82,0 mm neerslag in Sugny (Vresse-sur-Semois).
Op 3 januari passeerde er een windhoos in Onze-Lieve-Vrouw-Waver (Sint-Katelijne-Waver) en Putte. Deze zorgde zeer lokaal voor veel schade.
Op 26 september zorgde een windhoos lokaal voor veel schade in Zoutleeuw en Geetbets. Vermoedelijk werd de lokale windschade in Beauvechain door een andere windhoos veroorzaakt.
Op 20 maart bereikten we voor de eerste keer dit jaar maximumtemperaturen van minstens 20°C. De hoogste temperatuur werd in Korbeek-Lo (Bierbeek) geregistreerd met 20,6°C.
Op 25 juni bereikten we voor de eerste keer dit jaar maximumtemperaturen van minstens 30°C. De hoogste temperatuur werd in Buggenhout geregistreerd met 30,9°C.

Er werden afgelopen jaar nog andere records geëvenaard of verbroken. Ze hier allemaal opsommen zou ons te ver leiden. Meer gedetailleerde verslagen vindt u op onderstaande pagina’s: